Samochody zwykle kojarzone są ze środkami lokomocji, ze zwykłym narzędziem pracy służącym do przemieszczania się z punktu A do punktu B. Przypadający na 15 kwietnia Światowy Dzień Sztuki jest dobrą okazją, by pokazać inne, mniej pragmatyczne oblicze samochodów. Postanowiliśmy przybliżyc wam projekt BMW Art Car Collection, czyniący z aut niemieckiej marki prawdziwe dzieła sztuki na kołach.
BMW Art Car Collection – bogata historia
Projekt BMW Art Car został wprowadzony przez francuskiego kierowcę wyścigowego i licytatora Hervé Poulaina, który chciał zaprosić artystę do stworzenia płótna na samochodzie. W 1975 roku Poulain zlecił amerykańskiemu artyście i przyjacielowi Alexandrowi Calderowi namalowanie pierwszego BMW Art Car w postaci BMW 3.0 CSL „Batmobile”, w którym sam Poulain wziął udział w 24-godzinnym wyścigu wytrzymałościowym Le Mans w 1975 roku.
Od czasu dzieła sztuki Caldera wielu innych znanych artystów na całym świecie stworzyło samochody BMW Art Car, w tym David Hockney, Jenny Holzer, Roy Lichtenstein, Robert Rauschenberg, Frank Stella i Andy Warhol. Do chwili obecnej powstało łącznie 19 samochodów BMW Art Car, opartych zarówno na samochodach wyścigowych, jak i seryjnych. Frank Stella stworzył również jeden nieoficjalny samochód artystyczny na polecenie kierowcy wyścigowego Petera Gregga. Najnowszym artystą, który dołączył do programu BMW Art Car, jest Cao Fei w 2017 roku ze swoim M6. Artyści do BMW Art Car Project są wybierani przez międzynarodowe jury.
– Na początku samochody były wykorzystywane do ścigania. Od tego czasu niektóre Art Cars były wykorzystywane w reklamach, aby pokazać, że BMW jest graczem w sztuce. Dzięki pracy Eliason częścią tego, co robimy, jest podnoszenie świadomości na temat alternatywnych i odnawialnych źródeł energii – twierdzi Thomas Girst, który jest odpowiedzialny za projekt Art Cars od 2004 roku.
Wystawa w Monachium, ale była też w Polsce
Wystawa BMW Art Collection na co dzień mieści się w muzeum marki w Monachium, jednak niekiedy odwiedza także inne miejsca. W czerwcu 2021 roku zawitała także do Polski, gdzie gościła na skwerze przy pomniku Syrenki na bulwarach wiślanych w Warszawie. Pokazano wówczas cztery modele, w tym BMW 320i z 1977 roku, którym w 1977 r. Hervé Poulain i Marcel Mignot wystartowali w 24-godzinnym wyścigu Le Mans, zwyciężając w swojej klasie. Ten samochód został przeobrażony w mobilne dzieło sztuki przez samego Roya Lichtensteina, amerykańskiego mistrza pop-artu, którego dzieła można oglądać np. w nowojorskiej MoMA i który powierzony sobie model ozdobił charakterystycznymi komiksowymi kropkami.
Kolejnym arcyciekawym modelem z BMW Art Car jest BMW M1 z 1979 r., będące jednocześnie czwartym eksponatem z kolekcji BMW Art Car. M1 również ścigało się w Le Mans i zajęło drugie miejsce w swojej klasie. Jego ozdobienie powierzono Andy’emu Warholowi, którego nikomu nie trzeba przedstawiać. To dzieło wyróżnia się tym, że dynamiczna, wielobarwna kompozycja została na BMW nałożona przez artystę własnoręcznie.
Rękodzieła najlepszych artystów
Niektóre projekty budzą kontrowersje swoim agresywnym lub też specyficznym malowaniem. Przykładowo jest nim trzynasty samochód w kolekcji BMW Art Car – prototyp BMW serii 3 z 1992 roku, z wyścigów samochodów turystycznych, którego przeobrażenie powierzono włoskiemu artyście Sandro Chia. W efekcie powstało najbardziej figuratywne z czterech dzieł sztuki – twarze na karoserii odpowiadają widzom podziwiającym szybki sedan rozwijający prędkość do 300 km/h. Dość osobliwie prezentuje się też pochodzące z 1991 roku BMW Z1 z czerwonym nadwoziem ozdobionym czarnymi symbolami. Wykonał je własnoręcznie niemiecki malarz i muzyk A.R. Penck.
BMW 8 X Jeff Koons – najnowszy projekt BMW Art Car
Jednym z najnowszych projektów BMW Art Car jest seria 8 Gran Coupe w wykonaniu amerykańskiego artysty Jeffa Koonsa. Amerykański artysta Jeff Koons jest bardziej znany ze swojej pracy z rzeźbami, które wyglądają jak zwierzęta z balonów, metalowymi interpretacjami klasycznej sztuki rzymskiej, a także rzeźbą kwiatową. To ten sam artystka, który stworzył osobliwe malowanie dla M3 GT2 z 2010 roku. Powstanie tylko 99 egzemplarzy BMW M850i xDrive Gran Coupe z 2022 roku Koonsa, zatytułowanych „8 X Jeff Koons”.
Samochód jest bardzo mocno inspirowany komiksami, zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz. Na zewnątrz widać błyski, zbliżenia i „Popsy” w stylu starych komiksów z lat 50. i 60. XX wieku. Podstawowe kolory niebieski i żółty skontrastowane ze srebrem są równie jasne i radosne, jak te krótkie komiksy, które można znaleźć w opakowaniach po gumie do żucia. Siedzenia obito czerwono-niebieską skórą i tkaniną przypominającą superbohaterów, takich jak Superman i Spider-Man. Możemy też zobaczyć odrobinę Cobry z GI Joe, jeśli skupimy się na tylnym elemencie oparcia. Reszta wnętrza jest pokryta skórą w kolorze głębokiej czerwieni i czerni, a podłoga jest pokryta brązową wykładziną. Cały proces tworzenia tego malowania wymagał 11 różnych etapów malowania, które trwały „kilkaset godzin na pojazd”.
Art Car dostępny także w aplikacji na smartfona
Dzięki współpracy BMW z Acute Art wystawa Art Cars trafiła także do darmowej aplikacji. Dzięki niej kolekcja jest dostępna zawsze i wszędzie. Co najciekawsze, samochody oglądać można nie tylko na zdjęciach, ale w dowolnej lokalizacji, a to dzięki zastosowaniu rozszerzonej rzeczywistości. Wszystko, co trzeba zrobić, to pobrać aplikację Acute Art z Google Play lub App Store, uruchomić ją, wybrać BMW Art Cars oraz skierować aparat fotograficzny telefonu na dowolną płaską powierzchnię, np. podłogę. Aplikacja umieści cyfrowy model na tle wybranego przez nas miejsca. Modele można skalować, obracać, a także przeczytać o nich najważniejsze informacje.
Mercedes też ma wystawę Art Cars
W marcu 2022 roku swoją wystawę Art Cars zaprezentował także Mercedes. Jego Art Cars powstały jednak, by promować nową kolekcję codziennych ubrań. W tym celu firma nawiązała współpracę ze znaną brytyjską marką skateboardingowo-odzieżową Palace Skateboards. Jej sława wykracza jednak poza środowisko skatearów, gdyż ma ona na swoim koncie współpracę ze znanymi brandami, w tym Ralph Lauren czy Moschino, zaś jej ubrania noszą m.in. Kayne West, Jay Z czy Rihanna. Założycielem Palace Skateboards jest brytyjski skater Lev Tanju.
Jednym z aut Mercedesa z serii Art Cars jest A45 S AMG „Tiger of London”. Samochód zdobi głowa tygrysa z wyszczerzonymi kłami zajmująca cały przód samochodu, mająca oddać hołd różnorodności zindywidualizowanych pojazdów w stolicy Wielkiej Brytanii II połowy XX wieku. Kolejny jest Mercedes‑AMG SL 63 4MATIC+ Palace Edition z przydomkiem „Sunset LA”, który swoim żółtym kolorem przechodzącym w głęboką czerwień nawiązuje do kalifornijskiego lata. Na uwagę zasługuje także Mercedes‑AMG G 63 Palace Edition „Space Horse Tokyo” z galopującym w przestrzeni kosmicznej koniem namalowanym na boku terenówki. Nawiązuje on w ten sposób do zainteresowania fantastyką przez Japończyków. Wreszcie jest AMG GT 63 4MATIC+ Palace Edition „Neon Fade New York”. Jego dominującymi kolory w postaci czerni i neonowej zieleni symbolizują różnorodność tego miasta, w tym ciemne uliczki przeplatane z obfitym oświetleniem ulic i budynków. Nie są to jednak aż tak wyrafinowane projekty co w przypadku BMW Art Car.